Ẩm thực chay Châu Á

Ẩm thực chay của châu Á rất đa dạng về các món ăn từ các nguyên liệu phong phú do nền tảng kinh tế và văn minh thời cổ xưa xuất phát từ nông nghiệp và do vùng địa lý trải rộng dài vùng khí hậu nhiệt đới, á nhiệt đới và ôn đới. Nền ẩm thực của các dân tộc trên thế giới có nền tảng khác là du mục, chăn nuôi gia súc, săn bắn hay kinh tế biển tuy có những món ăn chay nhưng rất hạn chế, như nền ẩm thực các sắc dân du mục.

Ăn chay hiện nay đang được nhiều người lựa chọn vì mang lại nhiều lợi ích tích cực cho sức khỏe. Tuy nhiên có nhiều chế độ ăn chay khác nhau, trong đó cơ bản, ăn chay trường là cách bạn ăn chay xuyên suốt, không sử dụng các món ăn có nguyên liệu từ thịt, cá.

Trên các diễn đàn ẩm thực về ăn chay hiện nay, vẫn có nhiều ý kiến trái chiều xung quanh vấn đề ăn chay có ăn được trứng không? Để có câu trả lời cho câu hỏi trên, hãy cùng đi sâu vào tìm hiểu vấn đề ẩm thực ăn chay, các món chay.

Những trường phái ăn chay phổ biến trên thế giới

Ăn chay có được ăn trứng không? Để lý giải được gốc rễ của vấn đề, trước tiên chúng ta cùng tìm hiểu về ăn chay và những trào lưu ăn chay trên thế giới hiện nay. Theo nghiên cứu, hiện nay trên thế giới có 6 hình thức ăn chay đúng cách phổ biến nhất.

Trường phái ăn chay Phật giáo (ăn chay theo đạo)

Đạo Phật, vốn đề cao lòng từ bi, tính buông bỏ, tránh sát sinh, từ rất lâu đã có tiền lệ ăn chay. Tuy nhiên, đạo Phật cũng có quan niệm “tu tại tâm hơn tu tại miệng”, vì vậy cũng không bắt buộc các tín đồ ăn chay. Nhưng nếu ăn chay thì Phật tử cần phải tuân thủ những quy tắc nhất định, trong đó người ăn chay không dùng “ngũ vị tân” (hành, hẹ, tỏi, kiệu…) vì các gia vị này mang tính kích thích khiến tinh thần nóng nảy. Đồng thời, ăn chay trong đạo Phật cũng không ăn trứng.

Trường phái ăn chay có trứng không sữa

Đây là trường phái ăn chay nhân đạo. Họ có thể ăn chay tất cả các sản phẩm rau củ quả, trứng gà, trứng vịt, nhưng lại không dùng sữa và các chế phẩm từ sữa. Nguyên nhân là vì họ phản đối hình thức nuôi bò lấy sữa và cho rằng việc này quá vô nhân đạo. Khi vừa sinh ra bê con phải bị cách ly với bò mẹ, đồng thời những con bê đực cũng bị giết thịt, chỉ giữ lại bê cái để tiếp tục nuôi lớn và sinh sản. Phản đối dùng sữa chính là ngừng tiếp tay cho hành vi này.

Trường phái ăn chay có sữa không trứng

Trứng là tiền thân của một sinh mệnh. Trong khi đó, uống sữa bò chỉ là sản phẩm của con bò và không ảnh hưởng gì đến tính mạng của chúng. Trường phái ăn chay có sữa này tuyệt đối kiêng trứng, hướng đến sự bình đẳng của mọi sinh mạng trên đời này.

Trường phái ăn chay có trứng và sữa

Tại nhiều nước phương Tây, hình thức ăn chay chỉ kiêng thịt động vật, sử dụng sữa, trứng bình thường này rất phổ biến. Đây là hình thức là ăn chay chủ yếu vì sức khỏe. Người ăn chay kiêng thịt, nhưng vẫn dùng trứng và sữa để đảm bảo cung cấp đủ nguồn dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.

Trường phái thuần chay

Thuần chay được xem là hình thức ăn chay chặt chẽ và nghiêm khắc nhất. Người ăn kiêng tất cả thịt động vật, trứng, sữa, mật ong… đồng thời cũng không sử dụng những trang phục có nguồn gốc động vật như tơ tằm, áo lông thú, sản phẩm làm từ da động vật… Thuần chay đang trở thành xu hướng ăn chay rất được ưa chuộng hiện nay.

Trường phái ăn chay thực dưỡng

Ăn chay thực dưỡng là hình thức ăn chay cụ thể cho một nhóm người riêng biệt. Họ thực hiện chế độ ăn uống dựa theo nguyên lý cân bằng âm-dương trong cơ thể, thuận theo tự nhiên và tuân thủ theo nguyên lý ăn chay Ohsawa (ăn chay với gạo lứt và muối mè), chỉ ưu tiên những loại ngũ cốc nguyên cám và đậu.

Tác dụng của việc ăn chay và quy tắc ăn chay đúng cách

Ăn chay có thể giúp giảm nguy cơ mắc nhiều căn bệnh nguy hiểm như ung thư, tim mạch, béo phì, đái tháo đường,… Ngoài ra, ăn chay còn giúp bạn có được làn da đẹp, vóc dáng cân đối hơn. Những người ăn thịt có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn những người trong chế độ ăn có nhiều rau củ.

Ăn chay có nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không ăn đúng các món chay bổ dưỡng. Chính vì thế, để đạt tác dụng tối đa, thực đơn ăn chay vẫn cần đảm bảo đầy đủ các nhóm chất đạm, vitamin, chất béo v.v.

Cân đối khẩu phần hợp lý

Cân đối khẩu phần, các nhóm chất dinh dưỡng là điều cần thiết trước khi xây dựng thực đơn. Dù là bữa ăn bình thường hay bữa ăn chay thì tỷ lệ các chất vẫn cần đảm bảo: 60% năng lượng phân giải từ carbohydrate, khoảng 15% đạm và thấp hơn 30% chất béo.

Xây dựng thực đơn ăn chay đủ chất

Thực đơn ăn chay trong tuần nên đảm bảo các yếu tố sau đây:

- Đầy đủ rau, trái cây để bổ sung chất xơ. Bạn có thể dùng mỗi ngày hoặc rau củ quả xuất hiện ít nhất trong 5 bữa ăn trong tuần.

- Dù đề cao rau củ nhưng vẫn phải đảm bảo có các chất có khả năng chuyển hóa năng lượng như bánh mì, gạo, khoai,…

- Bổ sung các loại sữa và chế phẩm từ sữa tự nhiên như sữa đậu nành, sữa óc chó,… Các thực phẩm này giúp bổ sung một lượng protein nhất định cho cơ thể.

- Các loại đậu là nguồn cung cấp dinh dưỡng lành mạnh, ít béo nhưng vẫn dồi dào đạm, chất khoáng,… Ngoài ra, bạn có thể bổ sung đạm thông qua đậu hũ, các loại chế phẩm chứa đạm dành riêng cho người ăn chay.

3.Chế biến thực phẩm chay

Một điểm quan trọng nữa để bạn có cách ăn chay trường đúng chính là lưu ý cách chế biến các món ăn. Nếu tuân thủ các quy tắc nhưng quá trình chế biến không đảm bảo thì lượng dinh dưỡng trong thực phẩm mất đi khá nhiều, không thể đảm bảo nấu ra được các món chay bổ dưỡng.

- Hạn chế chiên xào vì phương pháp này làm tăng chất béo cho món ăn cũng như dễ làm phân hủy các vitamin có trong thực phẩm.

- Với các món luộc, cho ít nước để tránh các chất dinh dưỡng hòa tan trong nước, khi luộc cần đậy nắp.

- Không nên nấu quá chín rau củ, vừa giảm sự hấp dẫn vừa khiến dinh dưỡng bị mất đi.

Còn khá nhiều lưu ý khác nhau để đảm bảo ăn chay trường đúng cách. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là lượng dinh dưỡng cơ thể hấp thụ khi ăn chay. Vì thế, tham khảo những nội dung trong bài và ứng dụng trong nấu nướng hàng ngày sẽ giúp bạn có được những bữa chay vừa ngon lành vừa có lợi cho sức khỏe.

Nguồn: Tổng hợp và Ăn chay đúng cách / Email: phamquoc41@gmail.com

Những món chay ngon Việt Nam