Ẩm thực Lào

Ẩm thực Lào mang phong cách tương tự các quốc gia láng giềng là Campuchia và nhất là như Thái Lan: cay, chua và ngọt. Tuy nhiên, ẩm thực lại mang những phong cách đặc trưng rất riêng. Mỗi món ăn Lào, tên gọi, hương vị được tạo nên từ cốt cách, quan niệm, sự gần gũi và chan chứa tình cảm của người dân nơi đây.

Ngoài cá nước ngọt thì thịt heo, gà, trâu và vịt là những thành phần quan trọng để nấu nướng nhiều thứ món ăn thông thường. Người Lào cũng ăn những thứ thịt thú săn như nai, gà rừng, chim cút nếu có dịp kiếm được, các món ăn có đặc điểm là dùng những gia vị như gừng, me, lá chanh, và nhiều loại ớt khô rất cay. Vị chính trong các món ăn hầu hết các món ăn đều có rất nhiều ớt. Chỉ riêng ớt có hàng chục món: từ ớt chiên giòn, ớt muối chua, ớt sa tế, ớt hầm, ớt luộc. Chính vị cay này cũng là một nét văn hóa vì phần đông người Lào sử dụng nguồn lao động chân tay, vị cay gây kích kích, tạo món ăn ngon, giúp người lao động ăn được nhiều, tăng sức lao động. Ở mỗi vùng cũng có các món ăn đặc trưng, có các tên gọi khác nhau và được chế biến theo đặc trưng của từng vùng, nhưng không thể không có vị cay của ớt. Một món ăn tiêu biểu của người Lào là sự pha trộn giữa cay và ngọt, được trung hòa thêm thảo mộc. Cá đánh bắt được từ sông, hồ, suối được người Lào chế biến có sự pha trộn của các loại gia vị thảo mộc. Mắm cá (pa dek) và mắm Cheo gồm da trâu, ớt nướng, tỏi nướng, riềng nướng, đường cùng nhiều gia vị thảo mộc trộn lẫn hoặc mắm Muok gồm lòng cá trộn ớt, sả, củ hành … hầu như nhà nào cũng có và nước mắm (nám pla) được người Lào sử dụng hết sức phổ biến.

Văn hóa ẩm thực nước Lào cũng thấy người Lào thích ăn mắm nhưng các dân sông Mekong. Ngoài chợ thấy có nhiều loại mắm cá như ở chợ miền Tây. Bạn cũng có thể dùng thử 2 loại mắm là mắm da trâu trộn với ớt sa tế

Người Lào ăn gạo là chính,đặc biệt thích ăn gạo nếp (khao nyao) dù rằng gạo tẻ (khao chao) và bún gạo (khao poon) cũng rất phổ biến. Các thành viên trong gia đình ăn cơm từ một cái thố chung hoặc dùng riêng mỗi người một bát. Cơm nếp thì người ta ăn bốc bằng tay. Người ăn sẽ nắm cơm thành từng viên nhỏ, và sau đó dùng nó như cái thìa để vét và lùa thức ăn trên đĩa vào miệng, hoặc chấm vào nước chấm.

Người Lào thường xây dựng bên cạnh nhà mình một vườn rau, trên đó người ta trồng các loại rau như hành,khoai từ, dưa chuột, đậu ván, củ cải,cần tây,xà lách,..v..v.. Nó là những thứ bổ sung cho bữa ăn hàng ngày của người Lào.

Giống như người Campuchia và Thái Lan, người Lào cũng rất thích các món ăn được chế biến từ côn trùng. Từ dế cơm, trứng kiến, đến con cà cuống, nhện trong các món chiên xào, đòn đậu phộng đến hấp cơm hay ngâm giấm đều rất ngon. Cà cuống – một trong nhưng côn trình có ích sống ở nhiều cánh đồng ruộng Campuchia nhưng được người Lào nhập về giới giá rất đắt là côn trùng được ưa chuộc nhất với hương vị thơm cay.

Rất giống ẩm thực Campuchia, món nướng là khá đặc trưng ở Lào. Món nướng Lào rất hấp dẫn. Nguyên liệu chủ yếu cho món nướng là các loại gà, cá heo, bò …. Bước vào các quán ăn và các khu chợ đêm của Lào bạn sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh quầy đồ nước là những chiếc bàn kê liên tiếp, bên trên lót những tấm lá chuối còn xanh mướt dính đầy dầu mỡ của những xiên thịt. Những xiên đò ăn xếp đầy mặt bàn. Nào là cá lóc xiên nướng trui, lá cá chẽm nướng lửa than, đùi gà, cánh gà, hay cả con gà được xiên hay kẹp bằng xiên tre, vàng ươm.

Người Lào sử dụng sả trong chế biến ẩm thực. Điển hình là món cá nướng, cá được làm sạch, moi ruột nhét vào cây sả, bên ngoài tẩm muối ót rồi đem nướng trên than hồng. Cá nướng vốn đã thơm phức lại quyện vào mùi hương của cây sả, càng làm cho khách bộ hành phải dừng bước ngoái nhìn xem đây là món gì.

Bên canh các loại thịt, cá nướng còn có xúc xích Lào bằng thịt heo. Món này làm từ thịt heo xay cơm xả và các loại gia vị khác. Loại xúc xích này có thể chiên rồi đem làm nóng trên vỉ nước than, có vị hơi nhẫn nhẫn giống dồi trường việt Nam, đây là một trong những đặc trưng của ẩm thực Lào,

Gạo là thứ lương thực có nhiều công dụng, dùng để làm vỏ bọc cho các loại bánh, làm khuôn cho các món tráng miệng và bánh kẹo. Cơm trộn với khoai sọ, nước cốt dừa, và ngó hoa súng để làm món điểm tâm, chẳng hạn như món Khao tom - gồm cơm trộn với chuối, gói vào lá chuối rồi đem hấp. Một món điểm tâm thông dụng khác là Tom nam hua bua, được làm bằng cách trộn cơm với nước cốt dừa và hoa sen.
Ở Lào, cơm nếp thường được dát lên những bức tượng Phật hoặc những bức tường của tư gia để cúng cho các vị thần cư ngụ tại đó.

Phụ nữ thường được liên tưởng mạnh mẽ với lúa gạo. Trong nhiều làng bản hẻo lánh có truyền thuyết kể rằng nữ thần lúa đã hiến dâng mình cho ngọn lửa, và tro của nữ thần đã giúp cho dân làng được một mùa bội thu. Ở một số làng bản người Phuan, hài cốt của các bà tổ bà sơ được giữ trong ngôi tháp nhỏ xây giữa ruộng lúa của gia đình. Cơm lam (nướng ống tre) cũng được người Lào ưa thích.

Phong cách trong bàn ăn người Lào và các món ăn Lào tiêu biểu

Không giống như Phương Tây, người Lào không ăn quanh bàn ăn cao mà người Lào ngồi xổm trên nền nhà, người Lào mang lên bàn cùng một lúc các món ăn. Quan niệm Piep – là cha mẹ, là bề trên luôn ăn miếng đầu tiên để khai mạc bàn ăn, theo thứ tự tuổi tác sẽ ăn các món sau tiếp theo.

Khách đến nhà sẽ tuân theo những quy tắc bắt buộc được xem là nét văn hóa rất riêng của mình, khách không được ngồi ăn trong khi những người khác đã đứng dậy. Tập quán của người Lào là luôn chừa lại thức ăn trong đĩa khi đã ăn xong, nếu khách không chừa lại thức ăn, người ta sẽ cho là khách ăn không đủ no. chủ nhà sẽ bị mất thể diện. Người Lào rất sạch sẽ đến mức kỹ tính, họ có thói quen rửa tay không chỉ trước mà cả sau bữa ăn.

Xôi Lào: Trong các bữa tiệc, cơm gia đình, người Lào thường ăn xôi. Ngày nay, nhiều gia đình đã có thói quen ăn cơm nhưng không nhiều. Xôi Lào được làm từ loại nếp được trồng trên nương nên dính và nhuyễn, màu trắng ngà rất đẹp mắt. Người Lào thường ăn xôi với gà nướng, rau luộc và cheo boong - loại nước chấm gần giống mắm nêm ở Việt Nam. Xôi được đựng trong giỏ đan bằng tre, có mùi thơm hấp dẫn

Khausoy: Khausoy là món ăn nổi tiếng tại Luang Prabang, món ăn gần giống với phở nhưng nguyên liệu chế biến đơn giản hơn. Nước dùng khausoy chỉ là nước lọc đun sôi và cho phở sợi to vào chần. Phở và nước dùng được cho vào tô sau đó trộn sốt khausoy lên trên, ăn kèm rau cải, rau muống sống, hành khô, hạt tiêu, tương ớt. Khausoy là thành phần quan trọng nhất của món ăn này, được làm từ thịt lợn xay nhuyễn trộn với tỏi, cà chua, gia vị các loại.

Gà nướng Ping Gai: Ping Gai là món gà nướng nổi tiếng ở Lào. Món ăn này được bán ở nhiều quầy hàng vỉa hè. Gà nướng Ping Gai ở khu vực thị trấn Seno được người dân bản địa đánh giá là đặc sắc hơn cả. Món ăn có thể ăn kèm cùng cơm hoặc ăn liền cũng rất hấp dẫn.

Sai Oua Kuang: Sai Oua Kuang là loại xúc xích thịt lợn nhồi cùng nhiều loại thảo dược thơm. Món này khi ăn sẽ được cắt nhỏ ra thành từng khoanh. Thực khách có thể chấm xúc xích với tương ớt Jeow đặc trưng của Lào, hoặc dùng luôn vì món ăn khá đậm vị.

Tam Mak Houng : Gỏi đu đủ là món nổi bật của ẩm thực đất nước triệu voi. Tại Lào, bạn dễ dàng tìm thấy Tam Mak Houng ở những khu chợ bình dị, các quán vỉa hè cho đến nhà hàng sang trọn.g Món ăn này khá giống với Som Tom của Thái và Bok l'hong của Canpuchia. Tỏi, ớt, đường, nước cốt chanh. được cho vào cối đá giã dập. Sau đó, người bán nhanh tay bỏ thêm đu đủ nạo sợi, cà chua cắt nhỏ cùng nước mắm vào trộn đều cho thấm gia vị. Cuối cùng, họ rắc lên trên rau thơm và lạc rang để tạo vị thơm cho món ăn.

Laap Naam Tok - Nộm thịt băm là món gỏi với nguyên liệu là các loại thịt, được mệnh danh là quốc thực của Lào. Món nộm này ngon nhất khi ăn kèm cùng cơm nếp và rau sống.
Người ta thường sử dụng thịt lợn, gà, bò hoặc cá… đã nấu chín rồi băm nhỏ, trộn với mùi tàu, húng, bạc hà, tiêu, ớt… Thính (gạo rang xay) cũng là một nguyên liệu quan trọng tạo nên vị thơm đặc trưng cho món ăn.
Khao Poon - Bún cay là món bún gạo cay của Lào. Ngày nay, bún cay đã nổi tiếng sang cả Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Campuchia, Singapore… thậm chí cả Mỹ. Có hai phiên bản bún có nước cốt dừa (Khao Poon Nam Kathee) và không có nước cốt dừa.
Nước dùng làm từ thịt gà, cá hoặc thịt lợn ninh nhừ với các loại gia vị như nước nắm, lá chanh, riềng, tỏi, hẹ, ớt và tía tô. Ngoài bún, mì gạo cũng có thể được sử dụng thay thế. Khao Poon có các loại rau thơm ăn kèm như giá đỗ, bạc hà, rau mùi, chanh.

Rêu Lào

Ẩm thực Lào sẽ kém đặc sắc nếu không kể đến rêu Lào. Món rêu lào tuy lạ mà quen. Rêu ở tảng đá, bờ sông, khe suối được làm sạch, giã nhuyễn, thêm các gia vị rồi ép thành từng lá mỏng dính. Rêu chiên có màu xanh đặc đậm đặc trưng, ăn rất giòn và đậm đà. Đây là món ăn quý để đãi khách của người Lào.

Thức uống đặc sản

Thức uống của lào phải kể đến laulao, fanthong ( gần giống với rượu cần), namsa ( trà pha nhạt), cà phê, đặc biệt là món dừa nướng. Dừa để nguyên trái rồi nướng vừa đủ, lột vỏ rồi ướp lạnh. Khi dùng nước dừng có vị thơm ngọt, cơm dừa dẻo và trong rất ngon.
Laulao là một loại rượu nhẹ làm từ cơm nếp lên men pha với chút chanh và pesi.Rượu lào dễ uống, khó say nhưng khi sai thì không gây nhức đầu.

Một trong những loại thức uống phổ biến, góp phần tạo nên hương vị món ăn là bia Lào. Được làm từ lúa địa phương và mạch nha tốt nhất chất lượng cao ở nước ngoài nên có một hương vị độc đáo. Bia có màu vàng óng như hổ phách và rất nhẹ dịu nên phù hợp với cả phái đẹp. Bia có thể sử dụng phù hợp với nhiều loại thức ăn nhưng đặc biệt ngon với những đồ nướng là những món ăn truyền thống của Lào. Beerlao ra đời vào năm 1973 và đã trở thành thương hiệu hàng đầu và bán chạy nhất tại Lào, là sản phẩm bia tốt nhất Châu Á. Ở Lào, BeerLao hiện diện ở mọi nơi từ quán cóc, vỉa hè đến các nhà hàng sang trọng đẳng cấp 5 sao.